Xızı

Azərbaycanın gözəl mənzərəli guşələrindən olan, uca dağların və yaşıl ormanların qoynunda yerləşən Xızı Bərmək mahalı çox əsrlik zəngin enişli və yoxuşlu yola bənzər bir tarixə malikdir. Bərmək həm dağ, həm mahal, həm də tayfa adıdır.

Xızı ilə əlaqədar olaraq bir çox mənbələr, o cümlədən Ərəb mənbələri Xızıda yaşayanları "əhli Xizon", yəni Xızı əhalisi adlandırır. Orta əsr tarixçiləri Xızı əhalisini eyni zamanda Bərməklilər, onun ərazisini Bərmək mahalı adlandırırlar. Tarixçilərdən başqa ədəbiyyatşünasların da tədqiqatlarında Xızı haqqında verilən məlumatlara rast gəlirik. Görkəmli folklorşünas alim, professor Məmmədhüseyn Təhmasibin "Xalq dastanları" adlı monoqrafiyasında, Qafqaz dastanı olan "Nərd" dastanında (bu dastanın mövcudluğu e.ə. XIII əsrə təsadüf edilir) Xızı və Xızıqala haqqında məlumat verilir. Xızının əhalisi və onların xarakteri haqqında verilən məlumatlardan aydın olur ki, hal-hazırda yaşayan Xızı əhalisi heç bir yerdən köçürülən əhali olmamış, məskunlaşmış yerli əhali olmuşdur.

Hal hazırda Xızı rayonunda 4 ulduzlu “Cənnət bağı” istirahət mərkəzi ilə yanaşı çaykənarı “Mərcan” və “Cil” istirahət mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Altıağac qəsəbəsinin Qızılqazma kəndində Mehmanxana, restoran və istirahət mərkəzi inşa edilir.